Ook in Het Oogziekenhuis: 2 ogen tegelijk opereren aan staar

In Het Oogziekenhuis Rotterdam zijn afgelopen maandag de eerste patiënten geopereerd aan staar bij twee ogen op 1 dag. Dit gebeurde onder plaatselijke verdoving.

Bart Zijlmans, oogarts gespecialiseerd in staar (cataract): “Cataract bilateraal opereren, oftewel staar opereren aan 2 ogen op 1 dag, is voor patiënten natuurlijk een hele mooie ontwikkeling. Zo hoeft de patiënt minder vaak naar het ziekenhuis te komen en wordt hij/zij op 1 dag geholpen aan twee ogen. De patiënt ziet daarom veel sneller weer helder met twee ogen.” Ook voor de begeleiding of mantelzorger van de patiënt is het prettig. De vooronderzoeken voor beide ogen worden op hetzelfde moment gepland, de operatie vindt op één dag plaats en ook na de operatie hoeft de patiënt maar 1 keer terug te komen. Na de operatie halveert ook het aantal uur dat thuiszorg nodig is. “En we helpen het milieu zo ook een beetje, want de patiënt hoeft minder vaak met de auto naar het ziekenhuis”, glimlacht Zijlmans. 

Samen beslissen
De oogarts en de patiënt bespreken samen de mogelijkheden en beslissen samen of de patiënt in aanmerking komt of wil komen voor een operatie aan 2 ogen tegelijk. Twee ogen na elkaar opereren op 1 dag is alleen mogelijk bij standaard staaroperaties. De ogen mogen geen andere oogheelkundige afwijkingen hebben. Ook wordt het nu nog niet geadviseerd bij multifocale kunstlenzen.

Een nadeel voor de patiënt kan zijn dat werken of lezen met 2 geopereerde ogen lastig is. En er moet wel begeleiding zijn na de operatie. Sowieso om thuis te komen, maar ook de eerste dagen wordt dit als prettig ervaren. De herstelperiode is echter zowel voor 1 oog als voor 2 ogen even lang. En die hoeft de patiënt maar één keer door te maken. Zijlmans: “Maar het zijn onderwerpen die we vooraf goed moeten bespreken. De beslissing om beide ogen tegelijk te opereren, hangt hier wel van af.”

Opereren aan 2 ogen ‘tegelijk’
Zijlmans: “We opereren natuurlijk niet écht twee ogen tegelijk. De operatie wordt in één sessie gedaan, maar bestaat uit twee losse operaties die vlak achter elkaar worden uitgevoerd.”  Voor de oogarts levert dit overigens niet direct tijdwinst op: de twee operaties worden uitgevoerd alsof het twee losse patiënten zijn. Het enige verschil is dat de patiënt de operatiekamer niet verlaat. “Voordat ik aan het tweede oog begin, voer ik handelingen uit alsof het een andere patiënt is. Denk aan nieuwe materialen klaar leggen, mijn handen desinfecteren, schone operatiejas- en handschoenen aantrekken en de patiënt opnieuw toedekken’’, aldus Zijlmans.

Wat is staar eigenlijk?
Staar is een vertroebeling van de lens. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door veroudering. Hierdoor ga je wazig zien. Ook kun je kleuren grauwer zien. Je kunt het hebben aan een oog of aan beide ogen.

De operatie
De operatie zelf is een dagbehandeling. Patiënten zijn ongeveer 2 tot 2,5 uur in het Dagcentrum. Bij een operatie aan beide ogen, zal dit 2,5 tot 3 uur zijn. Kort voor de operatie wordt het oog verdoofd met druppeltjes op het oog of een injectie bij het oog. Een staaroperatie zelf duurt gemiddeld 15 tot 20 minuten. De oogarts maakt tijdens de operatie drie kleine incisies (sneetjes) in het oog. Een opening om de verouderde lens uit het lenskapsel te halen en twee kleine openingen aan de zijkant voor de hulpinstrumenten. De oude lens wordt losgemaakt, verpulverd en weggezogen. Daarna wordt een vouwbare kunstlens in het lenszakje geplaatst. De kunstlens ontvouwt zich in het oog.

Niet iedereen wil aan twee ogen tegelijk geopereerd worden. Momenteel kiest 10-11% van de patiënten voor deze bilaterale operatie, terwijl 20-30% in aanmerking komt. Het Oogziekenhuis verwacht wel een groei in het aantal patiënten dat uiteindelijk kiest voor deze mogelijkheid.