Operatief van bruine naar blauwe of groene ogen: ’Blijf weg van zulke klinieken!’

Artikel is afkomstig van De Telegraaf.

Volgens cijfers zou tachtig procent van de wereldbevolking bruine ogen hebben. Geef je de voorkeur aan blauw of groen? Of heb je juist blauwe ogen en wil je grijze? Er bestaan manieren om je iris permanent een andere kleur te geven. Die ingreep wordt al jaren uitgevoerd, maar is beslist niet zonder risico. Oogarts van het Oogziekenhuis Rotterdam drs. Tjeerd de Faber is er duidelijk over: „Blijf uit de buurt van deze klinieken.”

Je oogkleur wordt bepaald door de hoeveelheid pigment in de iris. Als je blauwe ogen hebt, zit er doorgaans weinig pigment in. Zijn ze bruin, dan bevatten ze veel pigment. Voor kleurveranderende ingrepen die puur cosmetisch zijn, bestaan er irisimplantaten (chirurgisch), kerato-pigmentatie en laser-depigmentatie.

Oogkleurverandering kwam eind vorig jaar in het nieuws toen actrice en model Jessica White op Instagram liet zien dat ze haar oogkleur definitief had veranderd van donkerbruin in hazelnootbruin. Op TikTok krijgt oogarts Alexander Movshovich miljoenen views met zijn behandeling. Hij startte de eerste kerato-pigmentatiepraktijk in New York. Hij gebruikt lasers om pigmenten in het hoornvlies aan te brengen om zo de kleur van het oog te veranderen. Moshovich liet weten zelfs aanvragen te krijgen van klanten die een regenboog willen. Maar de meeste mensen vragen volgens hem om blauw, groen en grijs. In Amerika kost de ingreep zo’n 12.000 dollar, maar in landen als Turkije prijzen bedrijven zich aan door te zeggen dat ze stukken goedkoper zijn. 

Oogarts De Faber omschrijft kerato-pigmentatie als ’een tatoeagevorm van je hoornvlies met kleurstoffen’. Als risico’s noemt hij infecties, allergische reacties en vertroebeling van je hoornvlies. Op den duur verbleken de kleurstoffen volgens de oogarts.

Kunstmatige iris

Irisimplantaten zijn een stuk heftiger. Tijdens zo’n operatie maakt een arts een sneetje in het hoornvlies en schuift er een kunstmatige iris in, boven op de natuurlijke iris. Tien jaar geleden al zei reality-tv-ster Tameka ’Tiny’ Harris dat ze naar Afrika was gegaan om haar oogkleur aan te passen met irisimplantaten. Dit wordt vooral in Afrika en Latijns-Amerika gedaan waar het minder duur is.

Volgens De Faber is het een van de meest ingrijpende behandelingen om een gekleurde kunstiris te laten plaatsen. De risico’s: infectie, verhoogde oogdruk (glaucoom), staarvorming (troebele lens) uveitis (ontsteking) en afstoting. „Dit kan allemaal tot blindheid en verlies van het oog leiden.”

Het Oogfonds is op de hoogte van de operatieve implantaten voor de iris. „Oogartsen zijn niet blij met deze ontwikkeling. Het hoornvlies kan verdikt en troebel raken, wat tot blindheid leidt. Ook wordt de kans op staar groter en kan een verhoogde oogdruk ontstaan, waardoor de oogzenuw afsterft”, schrijft de organisatie op haar website.

„Wij willen mensen behoeden van onnodige schade aan het zicht als het puur om cosmetische redenen gaat”, stelt een woordvoerster van het Oogfonds. „Soms kan een irisimplantaat gewenst zijn (bijvoorbeeld bij defecten aan de iris). Dit gaat in goed overleg met een specialist.”

Beschadigde ogen

Oogarts Tjeerd de Faber kent de verhalen van patiënten die de ingreep in het buitenland hebben ondergaan en met de complicaties ervan in Het Oogziekenhuis zijn behandeld. „Een patiënt die in Zuid-Amerika was geopereerd, had veel pijnklachten, irritatie en een torenhoge oogdruk die de oogzenuw had beschadigd. Zijn beide kunstirissen moesten operatief worden verwijderd. Glaucoomoperaties vanwege een verhoogde oogdruk volgden en naderhand had de patiënt nog een staaroperatie nodig. Hij is gelukkig niet blind geworden, maar had beschadigde ogen.”

Depigmentatie

De derde vorm van cosmetische oogingreep is laser-depigmentatie van de iris. Door met een laser pigmenten weg te branden, wordt de iriskleur lichter. Een arts gebruikt een laser om de dichtheid van het natuurlijke pigment van de iris te verminderen, waardoor bijvoorbeeld bruine ogen blauw worden. Risico’s volgens De Faber zijn een verhoogde oogdruk (glaucoom) en uveitis.

De oogarts denkt dat alle drie cosmetische ingrepen, voor zover hij weet, in Nederland niet worden verricht vanwege het cosmetische aspect. „Mensen gaan naar het buitenland. Dat staat hen natuurlijk vrij, maar de websites van deze klinieken beloven de hemel en tonen onrealistische foto’s”, verzucht De Faber.

Hij raadt alle drie ingrepen ’pertinent af’. „Soms zijn er wel medische indicaties voor de plaatsing van een stukje of een gehele kunstiris. Zelf heb ik enkele patiënten die door vuurwerk een gedeelte van hun iris verloren en daardoor verminderd zicht hadden. Maar dat zijn medische indicaties waarvoor geen andere oplossingen zijn.”

Contactlenzen

„Blijf uit de buurt van klinieken die deze cosmetische behandelingen voor grof geld aanbieden, want er is veel kans op bijwerkingen en de complicaties zijn soms niet terug te draaien.” Wil je echt een andere oogkleur, koop dan gekleurde contactlenzen, zegt De Faber. „Bij hygiënisch gebruik geven die een zeer laag risico op infecties. Ze zijn vergelijkbaar met normale contactlenzen.”