World Health Day: Van Rotterdam tot Rwanda

Vandaag is het World Health Day. Een dag waarop we extra stilstaan bij het belang van goede gezondheidszorg voor iedereen, waar dan ook ter wereld. Ook binnen Het Oogziekenhuis Rotterdam voelen we die verantwoordelijkheid. Niet alleen binnen onze eigen muren, maar ook ver daarbuiten.

Orthoptist Lieke Gouma is daar een mooi voorbeeld van. Sinds 2012 reist ze regelmatig naar Rwanda, waar ze tijdens haar minor in contact kwam met de Belgische oogarts Piet Noë. Hij werkte toen nog in een ander ziekenhuis, maar heeft later zijn eigen oogziekenhuis opgezet in de buurt van de hoofdstad. Lieke probeert hier ieder jaar een aantal weken aanwezig te zijn om mee te helpen.

“Toen ik voor het eerst op het stuk land kwam, was er bijna niets: een paar huisjes, landbouwgrond… en een slecht begaanbare weg naar boven,” vertelt Lieke. “Nu is er een ziekenhuis, een asfaltweg, winkels en hotels. Het hele gebied is tot ontwikkeling gekomen dankzij de komst van het Rwanda Charity Eye Hospital.”

Ruim twee jaar geleden besloot Lieke actie te ondernemen. Toen collega’s vanuit Het Oogziekenhuis Rotterdam meededen aan een marathon, kwam zij met het voorstel om het sponsorgeld te doneren aan dit oogziekenhuis in Rwanda. Niet alleen werd geld ingezameld, maar ook apparatuur en materialen zijn vanuit Rotterdam naar Rwanda gestuurd voor het nieuwe OK-complex.

Impact van het ziekenhuis

De uitbreiding van het OK-complex is inmiddels afgerond. Waar eerst één kleine operatiekamer beschikbaar was, zijn er nu drie ruimtes aanwezig. In theorie kunnen er, bij aanwezigheid van voldoende artsen, twaalf operaties tegelijk worden voorbereid. Helaas is er in Rwanda een groot tekort aan goed opgeleide oogartsen. Veel operaties worden uitgevoerd door tijdelijke, internationale artsen.

De medische verhalen die Lieke tegenkomt zijn soms hartverscheurend. Zo vertelt ze over een meisje met een tumor die in Nederland operabel zou zijn geweest, maar in Rwanda fataal afloopt.

“Die contrasten zijn zó heftig. Maar er zijn gelukkig ook talloze mooie momenten. Zoals mensen die voor het eerst een bril opkrijgen en met open mond om zich heen kijken, dat vergeet je nooit meer.”

Leren van elkaar

Volgens Lieke kunnen we in Nederland misschien niet direct leren van het zorgsysteem in Rwanda, maar wel van de mentaliteit.

“Daar is bijna geen administratie. Je onderzoekt, je kruist aan wat je hebt gebruikt, en dat is het. Geen overdaad aan regels en formulieren. Mensen zijn ook minder gehaast en klagen minder snel. Het werkt soms verfrissend, die relaxtere houding.”

Ondertussen blijft het ziekenhuis in Rwanda zich ontwikkelen. Er worden extra consultatieruimtes gebouwd, want het wordt steeds drukker. Ze werken met een ‘op=op’-systeem: als de wachtkamer vol is, gaat de poort dicht. Er is simpelweg te weinig plek.

Trots en motivatie

"Wat ik anderen wil meegeven? Ga alleen aan de slag met dit soort projecten als het echt bij je past. Voor mij persoonlijk voelt dit land als mijn tweede thuis en raakt dit project me diep. Daardoor kan ik er eindeloos en met enthousiasme over vertellen. De bijdrage die we vanuit Rotterdam hebben kunnen leveren aan zichtbare vooruitgang maakt me enorm trots. Tegelijkertijd is het belangrijk om te beseffen dat niet elke vorm van inzet voor iedereen geschikt is. Financieel bijdragen vraagt betrokkenheid en overtuiging. Maar op het gebied van kennisdeling ligt er voor veel mensen wél een kans om iets waardevols te betekenen, zeker in een omgeving waar die kennis nog niet vanzelfsprekend is."